•યુરોમોનિટર ઈન્ટરનેશનલના 2023ના અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં ગેરકાયદે સિગારેટનું પ્રમાણ 2022માં 30.2 બિલિયન સ્ટિક પર પહોંચ્યું હતું, જે માત્ર ચીન અને બ્રાઝિલથી પાછળ છે
•અહેવાલો મુજબ, સરકારને કુલ નુકસાન. ગેરકાયદે તમાકુના વેપારને કારણે 2022 માટે ભારતનો અંદાજ ₹13,331 કરોડ છે, જે 2012માં ₹6,240 કરોડ હતો, જેમાં 46%નો વધારો
India, 2024: આ સ્વતંત્રતા દિવસ, ફિલિપ મોરિસ ઇન્ટરનેશનલ (PMI) ભારત સંલગ્ન, IPM ઇન્ડિયા, ભારતના આર્થિક હિતની રક્ષા કરવા અને ઉપભોક્તાઓનું રક્ષણ કરવા ગેરકાયદે તમાકુ વેપાર નિવારણ પ્રત્યેની તેની પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવે છે.
ગેરકાયદે તમાકુના વેપારના વધારા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરતા, IPM ઇન્ડિયાના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર નવનીલ કારે જણાવ્યું હતું કે, “ગેરકાયદેસર વેપારને નાબૂદ કરવો એ અમારા માટે લાંબા સમયથી પ્રાથમિકતા છે અને ઓપરેશનલ શ્રેષ્ઠતા અને ટકાઉ ભવિષ્યના નિર્માણ માટેના અમારા પ્રયાસોનો અભિન્ન ભાગ બની રહી છે. વૈશ્વિક સ્તરે, ગેરકાયદે વેપારને રોકવા માટેની PMIની વ્યૂહરચના 5 નિર્ણાયક ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે- સંશોધન અને ગુપ્ત માહિતી, સપ્લાય ચેઇનનું રક્ષણ, ભાગીદારી, કાયદાના અમલીકરણ સાથે સહકાર અને જાગૃતિ વધારવા. અમે જપ્ત કરાયેલ ઉત્પાદનોનું નિરીક્ષણ અને પ્રમાણીકરણ કરીને અને ફોરેન્સિક મૂલ્યાંકન કરીને કાયદા-અમલીકરણ એજન્સીઓને સમર્થન અને મદદ કરીએ છીએ. વધુમાં, ગેરકાયદેસર ઉત્પાદનોની પ્રોફાઇલ, કાળા બજારને આકાર આપતા ઉભરતા માર્ગો અને વલણો પર ગુપ્ત માહિતી શેર કરો અને અમે અમારા ઉત્પાદનોને સુરક્ષિત કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા નવીન પ્રમાણીકરણ અને સુરક્ષા સુવિધાઓ પર અધિકારીઓને તાલીમ આપીએ છીએ.”
તમાકુનો ગેરકાયદેસર વેપાર વિશ્વભરમાં એક મોટો ખતરો અને વધતો પડકાર છે. ભારતમાં તાજેતરના વર્ષોમાં ગેરકાયદેસરમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે અને તે માત્ર સમય સાથે વધતો જણાય છે. 2022 FICCI કાસ્કેડ અભ્યાસ મુજબ, ભારતમાં ગેરકાયદે સિગારેટનું એકંદર બજાર ₹22,930 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે. અહેવાલો અનુસાર, તમાકુ ઉદ્યોગમાં ગેરકાયદેસર બજારોને કારણે 2022 માટે ભારત સરકારને અંદાજિત કુલ નુકસાન ₹13,331 કરોડ છે, જે 2012માં ₹6,240 કરોડથી વધીને 46% વધારે છે. ટોબેકો ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ડિયા (TII) મુજબ, આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે દાણચોરી અને સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદિત કરચોરીવાળી સિગારેટનો સમાવેશ થતો ગેરકાયદે સિગારેટનો વેપાર ભારતના સિગારેટ ઉદ્યોગના એક ચતુર્થાંશ જેટલો હિસ્સો ધરાવે છે.
તાજેતરના અહેવાલો મુજબ, 2023-2024 દરમિયાન, કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓએ ઘણા ભારતીય શહેરોમાં ગેરકાયદેસર સિગારેટ જપ્ત કરી છે.
ગુવાહાટીમાં, કસ્ટમ અધિકારીઓ અને રેલ્વે સત્તાવાળાઓએ બહુવિધ પ્રસંગોએ 11 લાખથી વધુ લાકડીઓ જપ્ત કરી હતી, આસામ રાઈફલ્સે પણ જપ્તી કરી હતી. વિશાખાપટ્ટનમમાં પોલીસ અને કસ્ટમ્સે 21 લાખથી વધુ લાકડીઓ જપ્ત કરી હતી, જ્યારે વિજયવાડામાં 75 બોક્સ સહિતની સંખ્યા 103 લાખથી વધુ સ્ટિક્સ પર પહોંચી હતી. હૈદરાબાદના પોલીસ દળે 267 કાર્ટન અને 4.5 લાખ સ્ટિક્સ જપ્ત કરી છે. વધુમાં, લખનૌના કસ્ટમ અધિકારીઓએ 2.12 લાખથી વધુ લાકડીઓ અને નોંધપાત્ર સંખ્યામાં પેક અને બોક્સ જપ્ત કર્યા છે. વધુમાં, કાલિકટ એરપોર્ટ, ફરીદાબાદ, અમૃતસર અને ઈન્દોરે કસ્ટમ્સ, પોલીસ અને ડીઆરઆઈ દ્વારા વિવિધ જપ્તીઓનો અનુભવ કર્યો હતો. પુણે અને સિલચર, રાયપુર, સુરત અને અમદાવાદમાં ડીઆરઆઈએ 85 લાખથી વધુ સ્ટિક્સ જપ્ત કરી હતી.
યુરોમોનિટર ઈન્ટરનેશનલના 2023ના અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં 2022માં ગેરકાયદે સિગારેટનું પ્રમાણ 30.2 બિલિયન સ્ટિક સુધી પહોંચ્યું હતું, જે માત્ર ચીન અને બ્રાઝિલથી પાછળ છે.
વૈશ્વિક સ્તરે, ગેરકાયદેસર વેપાર સતત ચિંતાનો વિષય બની રહ્યો છે. KPMG 2022 વાર્ષિક અભ્યાસ ‘ઇયુ, યુકે, નોર્વે, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ, મોલ્ડોવા અને યુક્રેનમાં ગેરકાયદેસર સિગારેટનો વપરાશ’, ફિલિપ મોરિસ પ્રોડક્ટ્સ SA દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં બહાર આવ્યું છે કે સમગ્ર EUમાં 35.8 બિલિયન ગેરકાયદેસર સિગારેટનો વપરાશ કરવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે સરકારોને કર આવકમાં અંદાજિત €11.3 બિલિયનનું નુકસાન થયું છે – 2021ની સરખામણીમાં 8.5% વધુ. EU માં ગેરકાયદેસર બજારનો વિકાસ અંશતઃ નકલી વપરાશના સતત વધારા દ્વારા ચલાવવામાં આવ્યો હતો, જે અત્યાર સુધીના તેના ઉચ્ચતમ સ્તરે પહોંચ્યો હતો. નોંધનીય છે કે, ફ્રાન્સમાં મોટાભાગની નકલી (61.5%)નો વપરાશ થતો હતો.
ભારતમાં, ગેરકાયદે તમાકુના વેપાર વિશે શિક્ષિત અને જાગૃતિ લાવવા માટે કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ સાથે કામ કરીને, અમે સમાન રીતે રોકાણ કર્યું છે. વેપાર સામે લડવામાં મદદ કરવા માટે સરકારો, ખાનગી ક્ષેત્ર અને નાગરિક સમાજ દ્વારા સમાવિષ્ટ અભિગમ પર આધારિત જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી મહત્વપૂર્ણ છે. ઇન્ટરકનેક્ટેડ સિસ્ટમ્સ અને અદ્યતન તકનીકો જેમ કે ડિજિટલી વેરિફાઈડ ટ્રૅક-એન્ડ-ટ્રેસ સિસ્ટમ્સ, હોલોગ્રામ્સ, QR કોડ્સ અને RFID ટૅગ્સ નકલી ઉત્પાદનોની દેખરેખ અને શોધવા માટે આવશ્યક છે. જેમ જેમ ભારત વૈશ્વિક આર્થિક પાવરહાઉસ બનવાના માર્ગ પર આગળ વધી રહ્યું છે, તેમ તેમ ગેરકાયદેસર નાબૂદ કરવા અને આવતીકાલને વધુ સુરક્ષિત બનાવવા માટે કડક પગલાં લેવા જરૂરી છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું.
