India, 2025: ફરજિયાત સભ્યપદ ફીમાં ૨૦% વધારાની મંજૂરી મળ્યા બાદ વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) પર ભારે તપાસ થઈ રહી છે, જે વિશ્વભરના કરદાતાઓ પાસેથી સીધા જ વાર્ષિક ૧૨૦ મિલિયન ડોલરની વધારાની રકમ છે. કન્ઝ્યુમર ચોઇસ સેન્ટર ટીકાકારો સાથે મળીને પ્રશ્ન કરે છે કે શું સંસ્થા ખરેખર આ નાણાકીય પ્રોત્સાહનને પાત્ર છે, પારદર્શિતા, જવાબદારી અને ભંડોળની ફાળવણી સાથે સંકળાયેલા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓનો ઉલ્લેખ કરે છે. ભારત જેવા દેશમાં, જ્યાં 60% થી વધુ આરોગ્ય ખર્ચ પોતાના ખિસ્સામાંથી થાય છે અને જાહેર આરોગ્ય પ્રણાલીઓ ખૂબ જ ઓછી ભંડોળવાળી રહે છે, ત્યાં WHO ની ખર્ચ પ્રાથમિકતાઓ વિશેના પ્રશ્નો ઊંડાણપૂર્વક ગુંજતા રહે છે.
વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) એ તાજેતરમાં તેના ફરજિયાત સભ્યપદ ફી – જેને મૂલ્યાંકન યોગદાન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને 2026 અને 2027 માટે માં 20% નો વધારો કરવાની જાહેરાત કરી છે, આ રકમ દર વર્ષે વધારાના $120 મિલિયન જેટલી થશે, જે વિશ્વભરના કરદાતાઓ પાસેથી સીધી લેવામાં આવશે. WHO સ્વૈચ્છિક યોગદાન દ્વારા ભંડોળ ફાળવે છે, જે ચોક્કસ આરોગ્ય કાર્યક્રમો માટે રાખવામાં આવે છે, અને મૂલ્યાંકન કરેલ યોગદાન બંને દ્વારા.મૂલ્યાંકન કરાયેલ યોગદાન WHO નેતૃત્વને, જેમાં ડાયરેક્ટર-જનરલ ટેડ્રોસ અધાનમ ઘેબ્રેયેસસનો સમાવેશ થાય છે, ભંડોળનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો તે અંગે વધુ વિવેકબુદ્ધિ પ્રદાન કરે છે.આ ભંડોળને લવચીક ભંડોળ પ્રવાહોમાં નિર્દેશિત કરવામાં આવે છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે વૈશ્વિક આરોગ્યસંભાળ પ્રણાલીઓ ઓછા ભંડોળ, વધતી જતી રાહ યાદીઓ અને સ્ટાફની અછત સંબંધિત પડકારોનો અનુભવ કરે છે.
WHO ના જીનીવા મુખ્યાલયના અપગ્રેડ સહિત વિવિધ પહેલ માટે ભંડોળ ફાળવવામાં આવી રહ્યું છે.વરિષ્ઠ સ્ટાફના લાભોમાં પ્રતિ બાળક $33,000 ના શિક્ષણ ભથ્થાનો સમાવેશ થાય છે. WHO ના 301 સૌથી વરિષ્ઠ સ્ટાફ માટે કુલ વાર્ષિક ખર્ચ આશરે $130 મિલિયન છે, જે લાભો અને ભથ્થાં સહિત પ્રતિ વ્યક્તિ સરેરાશ $432,000 છે.
આ વધારાના ભંડોળના સંભવિત ઉપયોગ અંગે પોતાના વિચારો શેર કરતા, કન્ઝ્યુમર ચોઇસ સેન્ટરના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર ફ્રેડ રોડરે કહ્યું,”દર વર્ષે નવા લેણાં તરીકે $120 મિલિયન કાઢવામાં આવી રહ્યા છે જે 15,000 જર્મનો, 40,000 પોલેન્ડ, 82,000 જ્યોર્જિયનો, 100,000 દક્ષિણ આફ્રિકનો અને 500,000 ભારતીયો માટે આરોગ્ય સંભાળ માટે સીધા ભંડોળ પૂરું પાડી શકે છે.”ભારતમાં, આયુષ્માન ભારત હેઠળ 40,000 દર્દીઓ માટે વાર્ષિક $120 મિલિયન કેન્સરની સારવાર માટે ભંડોળ પૂરું પાડી શકે છે અથવા 2 મિલિયનથી વધુ બાળકોના સંપૂર્ણ રસીકરણને આવરી શકે છે.આજેટલું જ નાણાં ભારતભરના તમાકુ છોડાવા માટેની સેવાઓને મજબૂત બનાવવામાં ઉપયોગી થઈ શકે છે, જે હજુ પણ ખૂબ જ અપૂરતી સ્થિતિમાં છે, છતાં ભારતમાં 260 મિલિયનથી વધુ તમાકુ વપરાશકર્તાઓ છે. વધુ ચિંતાજનક વાત એ છે કે આ “કોર ફંડિંગ” તરફનો વળાંક WHOની એક જુદી રણનીતિનો ભાગ છે — donor-ચલિત વિશિષ્ટ પહેલોથી દૂર જવાનું અને સામાન્ય બજેટમાં વધારો કરવાની દિશામાં, જેને પછી તેઓ પોતાની ઈચ્છાએ ખર્ચી શકે છે — જેમ કે પગાર, મુસાફરી અને હા, રિયલ એસ્ટેટ પર પણ.આ ભંડોળ મહામારીની તૈયારી કે બાળ રસીકરણ કાર્યક્રમોમાં નાખવામાં આવી રહ્યું નથી. તેમને ઓછામાં ઓછી પારદર્શિતા અને શંકાસ્પદ જવાબદારી સાથે ઉચ્ચ કક્ષાના વહીવટી માળખામાં નાખવામાં આવી રહ્યું છે.
WHO ના બચાવકર્તાઓ દલીલ કરે છે કે વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય જોખમોનો સામનો કરવા માટે સંગઠનને વધુ સ્વતંત્રતાની જરૂર છે.પરંતુ ચકાસણી વિનાની સ્વતંત્રતા મિશનના પ્રવાહ અને ખોટી ફાળવણી તરફ દોરી જાય છે. આ સંસ્થાનો પહેલાથી જ રોગચાળાના પ્રતિભાવનો નબળો રેકોર્ડ છે અને રાજકીય ગૂંચવણો માટે પ્રતિષ્ઠા છે.ભારતમાં તમાકુ નિયંત્રણનું સંચાલન પણ આને પ્રતિબિંબિત કરે છે – જાહેર આરોગ્ય, વેપાર અને આર્થિક વિકાસને સંતુલિત કરતી સહયોગી, પુરાવા-આધારિત સહાયને બદલે વૈચારિક પ્રિસ્ક્રિપ્શનો ઓફર કરે છે.તેને છેલ્લી વસ્તુની જરૂર છે ખાલી તપાસ. વિશ્વને એક દુર્બળ, લક્ષિત આરોગ્ય પ્રતિભાવ ટીમની જરૂર છે. ચાલો WHO ને વૈશ્વિક આરોગ્ય કટોકટીના ઉકેલ પર ફરીથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ, સંસ્થાકીય વિસ્તરણ કરતાં અસરને પ્રાથમિકતા આપીએ.
જ્યાં સુધી WHO આમૂલ પારદર્શિતા સુધારાઓ માટે પ્રતિબદ્ધ ન થાય, વરિષ્ઠ વળતર પેકેજોમાં કાપ ન નાખે અને દર્દી સંભાળને પ્રાથમિકતા આપતા પ્રોગ્રામેટિક ભંડોળ માટે પોતાને ફરીથી સમર્પિત ન કરે ત્યાં સુધી રાષ્ટ્રીય સરકારોએ મૂલ્યાંકન કરાયેલ યોગદાનમાં વધુ વધારો કરવાનો ઇનકાર કરવો જોઈએ.આપણે એ લોકોનો ખૂબ આભારી છીએ જેઓ ખરેખર બીમાર છે – અને ફક્ત જીનીવામાં ખૂણામાં ઓફિસ ધરાવતા લોકોનો જ નહીં.G20 નેતા અને વૈશ્વિક આરોગ્ય રાજદ્વારીમાં મુખ્ય ખેલાડી તરીકે, ભારતે વધુ કરદાતા ભંડોળ ફાળવતા પહેલા જવાબદારીની માંગ કરવી જોઈએ. તેણે ભવિષ્યના WHO ભંડોળને સ્થાનિક પડકારો – જેમ કે તમાકુ નિયમનનું આધુનિકીકરણ, ખેડૂત સંક્રમણોને સક્ષમ બનાવવા અને જાહેર આરોગ્ય અને આવક બંનેને નુકસાન પહોંચાડતા ગેરકાયદેસર વેપારનો સામનો કરવા માટે ટ્રેસેબિલિટી લાગુ કરવા – માટે પરિણામો-આધારિત સમર્થન પર શરત રાખવી જોઈએ
