પ્રીતિ રાજીવ નાયર, પ્રિન્સિપાલ – સીબીએસઈ , લાન્સર્સ આર્મી સ્કૂલ્સ (એમએસસી, બી.એડ)
આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) એ દુનિયામાં ભારે હોબાળો મચાવ્યો છે અને ભારત માટે પરિવર્તનશીલ તક રજૂ કરી છે. નોકરીઓમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થવાની અટકળો છતાં, AI માં અર્થતંત્રને વેગ આપવાની, સામાજિક પરિવર્તન લાવવાની અને દેશને ટેકનોલોજીકલ કુશળતાના કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત કરવાની ક્ષમતા છે.
ભારતના ઉદ્યોગ 4.0 દત્તક પરના 2024 ના NASSCOM ના અહેવાલ મુજબ, એવી અપેક્ષા છે કે 2025 સુધીમાં ડિજિટલ ટેકનોલોજી કુલ ઉત્પાદન ખર્ચના 40 ટકા હિસ્સો ધરાવશે, જે 2021 માં ખર્ચના 20 ટકા હતો.
આ તકોની સાચી સંભાવનાને અનલૉક કરવા માટે, ભારત માટે શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું અને તેને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવું, ડિજિટલ યુગ માટે કુશળ કાર્યબળ બનાવવું આવશ્યક છે. આ પરિવર્તન K-12 સ્તરથી શરૂ થવું જોઈએ, જ્યાં યુવા મનને ઘડવામાં આવે છે અને ભવિષ્ય માટે તૈયાર કરવામાં આવે છે.
AI કૌશલ્યોથી વિદ્યાર્થીઓને સશક્ત બનાવવું- K-12 શાળાઓ AI શિક્ષણનો પાયો નાખવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. અભ્યાસક્રમમાં AI અને ડિજિટલ સાક્ષરતાનો સમાવેશ કરીને, શાળાઓ વિદ્યાર્થીઓને AI ના ઝડપથી વિકસતા ક્ષેત્રમાં વિકાસ માટે જરૂરી કુશળતા અને જ્ઞાનથી સજ્જ કરી શકે છે. AI ખ્યાલોનો પ્રારંભિક પરિચય પણ જિજ્ઞાસાને ઉત્તેજીત કરી શકે છે અને વિદ્યાર્થીઓમાં ટેકનોલોજી પ્રત્યેનો જુસ્સો કેળવી શકે છે.
ઉદ્યોગના નેતાઓ સાથે સહયોગ- વિદ્યાર્થીઓના શિક્ષણ અનુભવને વધારવા માટે K-12 શાળાઓ માટે ઉદ્યોગના નેતાઓ અને સંશોધન સંગઠનો સાથે જોડાણ કરવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે. પ્રોજેક્ટ્સ પર કામ કરવાની તકો પૂરી પાડીને, વિદ્યાર્થીઓ નવીનતમ તકનીકી પ્રગતિમાં મૂલ્યવાન આંતરદૃષ્ટિ મેળવી શકે છે. વધુમાં, શાળાઓ વિદ્યાર્થીઓને જોડવા અને વ્યવહારુ શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વર્કશોપ, હેકાથોન અને કોડિંગ સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરી શકે છે.
સરકારી પહેલ અને સમર્થન- ભારત સરકાર AI ના મહત્વને સ્વીકારે છે અને AI સંશોધન, વિકાસ અને દત્તક લેવાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અસંખ્ય પહેલ શરૂ કરી છે. આમાં ભારતનું રાષ્ટ્રીય AI પોર્ટલ, INDIAai, AI માટે રાષ્ટ્રીય વ્યૂહરચના (#AIforAll), તેલંગાણામાં એપ્લાઇડ AI સંશોધન કેન્દ્ર અને US-India AI પહેલનો સમાવેશ થાય છે. K-12 શાળાઓ તેમના પ્રયાસોને વધારવા માટે સંસાધનો, તાલીમ કાર્યક્રમો અને ભંડોળની તકો મેળવવા માટે આ પહેલનો ઉપયોગ કરી શકે છે.
K-12 અભ્યાસક્રમમાં ટેકનોલોજીને એકીકૃત કરવા માટે શિક્ષક તાલીમ અને વ્યાવસાયિક વિકાસમાં પણ નોંધપાત્ર રોકાણની જરૂર પડશે. શિક્ષકોને AI ખ્યાલોની વ્યાપક સમજ હોવી જરૂરી છે અને આ વિષયોને અસરકારક રીતે રજૂ કરવા માટે આવશ્યક સાધનો અને સંસાધનોથી સજ્જ હોવા જોઈએ.
આ પરિપૂર્ણ કરવા માટે, શાળાઓએ સતત તાલીમ કાર્યક્રમો, વ્યવહારુ સંપર્ક અને ઑનલાઇન અભ્યાસક્રમોની ઍક્સેસ પ્રદાન કરવી જોઈએ જેથી શિક્ષકો ડિજિટલ તકનીકોમાં નવીનતમ પ્રગતિઓથી વાકેફ રહે.
શિક્ષકોને સશક્ત બનાવીને, શાળાઓ ખાતરી કરી શકે છે કે વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા, ટેકનોલોજી-લક્ષી શિક્ષણ ખૂબ જ અનુભવી અને કુશળ પ્રશિક્ષકો પાસેથી મળે. K-12 સ્તરે AI શિક્ષણમાં સમાવેશીતા અને વિવિધતા પર પણ ભાર મૂકવો જોઈએ. એવું વાતાવરણ બનાવવું મહત્વપૂર્ણ છે જ્યાં બધા વિદ્યાર્થીઓ, તેમની પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં લીધા વિના, ટેકનોલોજી શીખવાની તકોની સમાન ઍક્સેસ મેળવે.
શાળાઓએ એવા કાર્યક્રમો અમલમાં મૂકવા જોઈએ જે ગ્રામીણ વિસ્તારોની છોકરીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ સહિત ઓછા પ્રતિનિધિત્વ ધરાવતા જૂથોની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરે. ટેકનોલોજી શિક્ષણમાં વિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપીને, શાળાઓ ડિજિટલ વિભાજનને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે અને ખાતરી કરી શકે છે કે AI ના ફાયદા દરેક માટે ઉપલબ્ધ છે. આ અભિગમ ફક્ત વધુ સમાવિષ્ટ AI કાર્યબળ બનાવશે નહીં પરંતુ AI તકનીકોના વિકાસ માટે વિવિધ દ્રષ્ટિકોણ પણ લાવશે.
જેમ જેમ ડિજિટલ પરિવર્તન વિશ્વભરમાં પ્રવેશ કરી રહ્યું છે, વિદ્યાર્થીઓની ઉભરતી અને વિક્ષેપકારક તકનીકોમાં મજબૂત પાયો વિશ્વ ગુરુ બનવાના ભારતના વિઝનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપી શકે છે.
