ગ્લોબલ બર્ડન ઑફ ડિસીઝ (GBD)ના અભ્યાસે અનુમાન લગાવ્યું છે કે ભારતમાં 30 મિલિયનથી વધુ અસ્થમાના દર્દીઓ છે, જે વૈશ્વિક બોજના 13.09% માટે જવાબદાર છે. જો કે, જ્યારે મૃત્યુદરની વાત આવે છે, ત્યારે વૈશ્વિક અસ્થમાના મૃત્યુમાં ભારતનો હિસ્સો 42% છે.રોગચાળા અને મૃત્યુદરનું મુખ્ય કારણ હોવા છતાં, આ રોગ વર્ષોથી નિદાન અને સારવાર વિના ચાલુ રહે છે.વૈશ્વિક સ્તરે કરવામાં આવેલા વસ્તી-આધારિત અભ્યાસોએ અનુમાન લગાવ્યું છે કે અસ્થમાના 20% થી 70% દર્દીઓનું નિદાન થયું નથી અને તેથી તેની સારવાર કરવામાં આવતી નથી.
અસ્થમાના ઓછા નિદાન અને સારવાર માટેના વિવિધ ફાળો આપનાર પરિબળોમાં રોગની જાગૃતિનો અભાવ ઇન્હેલેશન થેરાપી, નિરક્ષરતા, ગરીબી અને સામાજિક ખોટી માન્યતા સામેલ છે.દર્દીઓ ઘણીવાર તેમના પ્રારંભિક લક્ષણોની અવગણના કરે છે જે આખરે તેમને વધુ ગંભીર સ્થિતિમાં લાવે છે.ગ્લોબલ અસ્થમા નેટવર્ક (GAN)ના અભ્યાસ મુજબ, ભારતમાં પ્રારંભિક લક્ષણોવાળા 82% દર્દીઓ અને ગંભીર અસ્થમાના 70% દર્દીઓનું નિદાન થયું નથી. નિદાન કરાયેલા દર્દીઓમાં શ્રેષ્ઠ સારવારના પાલનની ટકાવારી પણ ઘણી ઓછી છે, 2.5% કરતા ઓછા દર્દીઓ દૈનિક ઇન્હેલેશન થેરાપીનો ઉપયોગ કરે છે.
અસ્થમા, જેને સામાન્ય રીતે પબ્લિકસ ‘શ્વાસ’, ‘દમા’ અથવા ‘શરદી ખાંસી’ દ્વારા ઓળખવામાં આવે છે, તે શ્વસન સંબંધી એક લાંબી બિમારી છે જે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, છાતીમાં દુખાવો, ઉધરસ અને ઘરઘરનું કારણ બને છે.આ રોગ ફેફસાંની વાયુમાર્ગને અસર કરે છે, જેના કારણે ક્રોનિક સોજા થાય છે, જે વાયુમાર્ગને ટ્રિગર્સ પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ બનાવે છે, જેનાથી અસ્થમાના હુમલાની શક્યતા વધી જાય છે.
GAN અભ્યાસને ટાંકીને, ડૉ. રાજીવ પાલીવાલ – સિનિયર પલ્મોનોલોજિસ્ટ, ઝાયડસ હોસ્પિટલ્સ, આણંદ એ જણાવ્યું કે, સમાજમાં અસ્થમા વિશે ઘણીબધી ખોટી માન્યતાઓ પ્રવર્તે છે. અસ્થમાથી પીડાતા દર્દીઓ જયારે ડોક્ટરની સલાહ લે છે ત્યારે ૭૧% દર્દીઓને તેની જાણ હોય છે કે તેમને અસ્થમા છે,અને ૨૯% દર્દીને તેની જાણ હોતી નથી. લગભગ ત્રીજા ભાગના દર્દીઓને બાબતની જાણ હોતી નથી કે તેમને અસ્થમા છે. અને તે પોતાની બીમારીને સામાન્ય એલર્જી કે સામાન્ય શરદી છે તેવું સમજતા હોય છે. દર્દીઓ પંપની દવા કે જે ખુબજ ઉત્કૃષ્ટ ગણાય છે, તેનો ઉપયોગ કરવાને બદલે મોટે ભાગે લક્ષણો પર આધારિત સારવાર લે છે.
ડૉ. રાજીવ પાલીવાલે (સિનિયર પલ્મોનોલોજિસ્ટ, ઝાયડસ હોસ્પિટલ્સ, આણંદ) જણાવ્યું કે, જ્યારે લક્ષણો વધે અથવા અસહ્ય હોય ત્યારે જ દર્દી ચિકિત્સકની સલાહ લે છે અને સૂચવેલ દવા લેશે.આપણે દર્દીઓને યાદ કરાવતા રહેવાની જરૂર છે કે લક્ષણો-મુક્ત એ અસ્થમા-મુક્ત નથી. અસ્થમા મેનેજમેન્ટમાં આ સૌથી મોટો પડકાર છે.ઘણા દર્દીઓ જ્યારે સારું લાગે ત્યારે ઇન્હેલરનો ઉપયોગ કરવાનું બંધ કરી દે છે. આ બંધ થવાથી ઘણીવાર લક્ષણોમાં વધારો થાય છે જે રોગના પરિણામોને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.વધુમાં, ખોટા ખ્યાલો જેમ કે ઇન્હેલર્સ હાનિકારક છે અને આદત બનાવવી પણ સારવારના પાલન ન કરવામાં ભૂમિકા ભજવે છે. તેથી આને આક્રમક રીતે સંબોધિત કરવાની જરૂર છે”
દર્દીઓ માટે સમયસર ચિકિત્સક સાથે પરામર્શ મેળવવો એ સમયની જરૂરિયાત છે, જે તેને તેના લક્ષણો માટે યોગ્ય માહિતી અને નિદાન મેળવવામાં મદદ કરશે અને યોગ્ય સારવાર વહેલી તકે શરૂ કરી શકશે. અસ્થમાના નિયંત્રણ માટે સમયસર નિદાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તમારા અસ્થમાના લક્ષણોને સમજો અને તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
