ભારતમાં ક્ષય રોગ (ટીબી)ના 65% કેસ 15-45 વર્ષની વય જૂથના છે.
ભારતમાં ટ્યુબરક્યુલોસિસ (ટીબી) ના કારણે મૃત્યુના કેસ દક્ષિણ એશિયાના પડોશીઓ કરતા વધુ છે.
મુંબઈ સ્થિત હેલ્થટેક સ્ટાર્ટ-અપ, હેસ્ટૈક એનાલિટિક્સ એ સમગ્ર દેશમાં TB ચેપની સંખ્યામાં ચિંતાજનક 49% નો વધારો નોંધાવ્યો છે. આ એવા કિસ્સાઓ છે કે જેનું મોટાભાગે નિદાન થયું નથી. આ સ્થિતિ લોકોમાં રોગ વિશે જાગૃતિની વધતી જતી જરૂરિયાત અને દેશમાં સચોટ નિદાન સેવાઓના વિસ્તરણની જરૂરિયાત તરફ નિર્દેશ કરે છે. હેસ્ટૈક એનાલિટિક્સને ભારત સરકારના વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રાલય, ડૉ. વેલુમણી જેવા આરોગ્યસંભાળના દિગ્ગજ અને ખાનગી સંસ્થાઓ જેમ કે GE હેલ્થકેર અને ઇન્ટેલ ઇન્ડિયા સ્ટાર્ટ અપ પ્રોગ્રામ દ્વારા સમર્થન મળે છે.
ક્ષય રોગનું ચોક્કસ અને સમયસર નિદાન સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂરિયાત પર ટિપ્પણી કરતાં, હેસ્ટૈક એનાલિટિક્સનાં સહ-સ્થાપક અને સીઈઓ ડૉ. અનિર્વન ચેટર્જીએ કહ્યું, “હેસ્ટૅક ઍનલિટિક્સમાં, અમારો ઉદ્દેશ્ય વર્તમાન નિદાનને ટેકો આપતી ટેક્નૉલૉજીને નવીનીકરણ અને સક્ષમ કરવાનો છે. જીનોમિક્સ ઓન્કોલોજી, ટ્યુબરક્યુલોસિસ અને ચેપી રોગો જેવા તબીબી ક્ષેત્રોમાં આરોગ્યસંભાળનો ચહેરો બદલી રહી છે કારણ કે WGS ની તકનીકે યોગ્ય પેથોજેન્સને ઓળખવા અને રોગના સમયસર નિદાનમાં મદદ કરવા માટે સફળ ઉકેલો આપ્યા છે. સરકાર અને બંધુત્વના સમર્થન સાથે જીનોમ સિક્વન્સિંગ જેવી નેક્સ્ટ જનરેશન મેડટેકની શક્તિનો ઉપયોગ કરીને, અમે આ વિશ્વ ટીબી દિવસ સાથે 2025 સુધીમાં ટીબી મુક્ત ભારતને હાંસલ કરવામાં મદદ કરવા માટે યોગદાન આપવાનું વચન આપીએ છીએ.”
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) નો અંદાજ છે કે હાલમાં વિશ્વભરમાં આશરે 4.1 મિલિયન લોકો ક્ષય રોગથી પીડાય છે, પરંતુ આ કેસો હજુ પણ નિદાન થયા નથી અને નોંધાયેલા નથી. 2020માં કુલ 1.5 મિલિયન (15 લાખ) લોકો ટીબીથી મૃત્યુ પામ્યા હતા. આનાથી તે વિશ્વભરમાં મૃત્યુનું 13મું મુખ્ય કારણ અને COVID-19 પછી બીજા અગ્રણી ચેપી કિલર બન્યું.
ભારત 2025 સુધીમાં ટીબી મુક્ત થવાના મિશન પર હોવા છતાં, હેસ્ટૈક એનાલિટિક્સ અહેવાલ આપે છે કે દેશમાં વિશ્વમાં ક્ષય રોગના સૌથી વધુ કેસ છે. તેમાંથી, સૌથી વધુ, 65% કેસ વસ્તીના વિભાગમાં નોંધાયા છે, 15-45, જે સૌથી વધુ આર્થિક રીતે ઉત્પાદક માનવામાં આવે છે. આની અર્થવ્યવસ્થા પર હાનિકારક અસર થઈ શકે છે એટલું જ નહીં, પરંતુ જો તેને સમયસર સંબોધવામાં નહીં આવે તો પરિસ્થિતિ નોંધપાત્ર રીતે બગડી શકે છે.
તેના અહેવાલમાં, હેસ્ટૈક એનાલિટિક્સ દેશમાં ટીબીના વિકાસ અને ફેલાવામાં ફાળો આપતા પરિબળોને પ્રકાશિત કરે છે અને તેની અસરને ઘટાડવા માટે યોગ્ય નિદાનાત્મક પગલાં અપનાવવાની ભલામણ કરે છે કારણ કે ભારત આ રોગને નાબૂદ કરવા માટે સતત કામ કરી રહ્યું છે.
વિશ્વમાં ભારતમાં ક્ષય રોગ (ટીબી)ના સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા નથી.
2020 માં ક્ષય રોગના કુલ 18.12 લાખ કેસો નોંધવામાં આવ્યા હતા, જે 2019 માં સૂચિત કુલ 24 લાખ કેસ કરતાં 25% ઓછા હતા. નોન-રિપોર્ટિંગ અને બિન-નિદાન માટેના મુખ્ય કારણો ટીબી સેવાઓની ઍક્સેસનો અભાવ અને સંસાધન મર્યાદાઓ હતા. છેલ્લાં બે વર્ષમાં ટીબી સેવાઓની ઍક્સેસમાં વિક્ષેપો અને આરોગ્યસંભાળ કાર્યકરો અને સેવાઓના કોવિડ મેનેજમેન્ટમાં શિફ્ટ થવાના કારણે પણ ‘ગુમ થયેલા’ કેસોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.
ભારતમાં MDR ટીબીના ઘણા કેસો મળી આવ્યા છે
વિશ્વભરમાં ડ્રગ-સંવેદનશીલ ટીબીની અસરકારક રીતે સારવાર કરવામાં આવી રહી હોવાથી, ટીબીના ડ્રગ-પ્રતિરોધક સ્વરૂપોનો સમુદાય (ટ્રાન્સમિશન) ફેલાવો રોગચાળાની સારવારમાં મુશ્કેલી તરફ દોરી શકે છે. WHOનો અંદાજ છે કે વૈશ્વિક સ્તરે MDR TB ધરાવતા દર ત્રણમાંથી માત્ર બે દર્દીઓનું નિદાન થાય છે, દર ચારમાંથી ત્રણ દર્દીઓની સારવાર કરવામાં આવે છે અને દર બે દર્દીઓમાંથી માત્ર એકની સારવાર કરવામાં આવે છે. તે ઠીક છે.આના પરિણામે 75% કેસ ચાલુ રહે છે. આ તેને સમુદાયમાં ચાલુ રાખવા અને ફેલાવવાની મંજૂરી આપે છે, જે મૃત્યુના મુખ્ય કારણોમાંનું એક છે. સામાન્ય MDR TB પરીક્ષણોની બેટરી ઉપલબ્ધ હોવા છતાં, આ પરીક્ષણો XDR TB જેવા ઉચ્ચ-ગ્રેડના તાણને શોધવામાં નિષ્ફળ જાય છે, જે તેમની અસરકારકતા અને સારવારના વિકલ્પો વિશેની ચિંતાઓને પ્રકાશિત કરે છે.
ડીએસટી ની મર્યાદાઓ
ભારતના રાષ્ટ્રીય ટીબી નાબૂદી કાર્યક્રમ હેઠળ યુનિવર્સલ ડ્રગ સસેપ્ટિબિલિટી ટેસ્ટ (ડીએસટી)ને સૌથી વધુ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. જો કે, આ અત્યંત સંસાધન-સઘન અને અત્યંત જૈવ-જોખમી પ્રક્રિયા છે જેમાં અત્યંત ડ્રગ-પ્રતિરોધક આઇસોલેટ્સની બહુવિધ સંસ્કૃતિઓનો સમાવેશ થાય છે. આ પરીક્ષણોની માપનીયતા ચિંતાનો વિષય છે, જેના કારણે નિદાન ન થયેલા કેસોમાં મૃત્યુદરમાં વધારો થાય છે.
શા માટે સંપૂર્ણ જીનોમ સિક્વન્સિંગ (WGS) એ સમયની જરૂરિયાત છે.
વર્તમાન પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, દર્દીઓ માટે ચોક્કસ અને સમયસર નિદાન અને માપી શકાય તેવા સારવાર વિકલ્પો સુનિશ્ચિત કરવા માટે તેના મૂળ સ્તરે સમસ્યાને ઉકેલવા માટે કામ શરૂ કરવું હિતાવહ છે. સમગ્ર જીનોમ સિક્વન્સિંગ (WGS) ભારતમાં ક્ષય રોગના નિદાન અને સારવાર માટે ક્રાંતિકારી વન સ્ટોપ સોલ્યુશન તરીકે ઉભરી શકે છે.ડબ્લ્યુજીએસ ટેકનીક ‘ઓલ-ઇન-વન’ અભિગમને સક્ષમ કરીને એક વ્યાપક પરીક્ષણ દ્વારા સજીવોના ડીએનએની સંપૂર્ણતાને ખર્ચ-અસરકારક રીતે નિર્ધારિત કરી શકે છે જે રોગચાળાના ડેટા અને ક્લિનિકલ પૃષ્ઠભૂમિ અને તાણની અપેક્ષિત સંવેદનશીલતા પર વ્યાપક માહિતી પ્રદાન કરે છે. કરે છે. હાલમાં, WGS ના વિશાળ પ્લેટફોર્મ કલ્ચર DST કરતા પહેલાથી જ ઘણા ઓછા ખર્ચે છે.વધુમાં, આ પ્લેટફોર્મ અભૂતપૂર્વ સંપત્તિનો ઉપયોગ પૂરો પાડે છે, જેમાં પ્રત્યેક ઇન્સ્ટોલેશન દર વર્ષે > 600,000 પરીક્ષણો કરે છે. સંભવિત રીતે, આવા 10 સ્થાપનો દેશના સમગ્ર કેસલોડના પરીક્ષણને આવરી શકે છે.
ભારતમાં WGS પરીક્ષણનો વ્યાપ વિસ્તારવો
યુકે, સ્પેન અને ઇટાલી જેવા દેશોમાં ક્ષય રોગની સારવાર માટે સંપૂર્ણ જિનોમ સિક્વન્સિંગ (WGS) નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, ભારતે તાજેતરમાં ક્ષય રોગના કેસોનું નિદાન કરવા માટે WGS નો ઉપયોગ કરવા નીતિ સ્તરની માંગણી કરી છે.HeystackAnalytics એ 20 થી વધુ હોસ્પિટલો સાથે ભાગીદારી કરી છે જેમાં વિવિધ ક્લિનિકલ કેન્દ્રો જેમ કે Thyrocare, Metropolis, Unipath, Anderson, Sterling Accuris, Apollo Hospitals અને AIIMS તેમના ક્રમ આધારિત રમત-બદલતા TB ટેસ્ટ શરૂ કરવા માટે છે, જેનો ઉપયોગ ભારતમાં સચોટ નિદાન માટે થઈ શકે છે.
ભારત જેવા દેશમાં, એવો અંદાજ છે કે WGSનું સ્કેલ કરેલ પ્લેટફોર્મ ખૂબ જ ઓછા ખર્ચે ઉકેલ છે અને આવા 10 સ્થાપનો દેશમાં સમગ્ર કેસલોડના પરીક્ષણને આવરી લેવા સક્ષમ હશે.
<પ્રાદેશિક>
- રિપોર્ટની રાજ્યવાર માહિતી પરથી એવો અંદાજ છે કે ગુજરાતમાં 2017 થી દર વર્ષે 1.5 લાખથી વધુ કેસ નોંધાય છે.
- રિપોર્ટમાંથી રાજ્યવાર માહિતીનો અંદાજ છે કે યુપીમાં 2017 થી દર વર્ષે ટીબીના લગભગ અડધા મિલિયન કેસ નોંધાયા છે.
